Kwaliteitsborger Bouw: Alles Wat Je Moet Weten
Wat is een Kwaliteitsborger?
Een kwaliteitsborger in de bouw is een private, onafhankelijke organisatie die verantwoordelijk is voor het controleren en borgen van de kwaliteit van bouwwerken. Dit kan gaan om nieuwbouw, renovatie of verbouwingen. De kwaliteitsborger werkt samen met de opdrachtgever, aannemer en gemeente, maar behoudt altijd zijn onafhankelijkheid.
Belangrijke eigenschappen van een kwaliteitsborger:
- Onafhankelijkheid: Geen directe financiële of zakelijke banden met het bouwproject.
- Gecertificeerd: Moet werken volgens goedgekeurde instrumenten en voldoen aan strikte eisen.
- Expertise: Heeft uitgebreide kennis van bouwtechnische voorschriften en risicobeheersing.
Rol binnen de Wkb
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen introduceert een nieuw stelsel waarin private kwaliteitsborgers een sleutelrol spelen. Dit betekent dat de overheid niet langer primair verantwoordelijk is voor het toezicht op bouwkwaliteit. In plaats daarvan zorgt de kwaliteitsborger voor naleving van het Bouwbesluit 2012, en vanaf 2024, de voorschriften in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl).
Hoe Werkt een Kwaliteitsborger?
Het werk van een kwaliteitsborger is gestructureerd en transparant, en wordt uitgevoerd volgens een vastgesteld instrument. Dit instrument is een methodiek die bepaalt hoe de kwaliteitsborging plaatsvindt. Hieronder lichten we de belangrijkste stappen toe.
1. Risicoanalyse
Voorafgaand aan de bouw voert de kwaliteitsborger een risicoanalyse uit. Hierbij wordt gekeken naar mogelijke knelpunten of risico’s dat het bouwwerk niet voldoet aan de bouwtechnische voorschriften. Deze risico’s kunnen betrekking hebben op:
Constructieve veiligheid: Bijvoorbeeld funderingen of draagconstructies.
Brandveiligheid: Zoals brandwerende scheidingen.
Bouwfysica: Denk aan isolatie en ventilatie.
De resultaten van de risicoanalyse vormen de basis voor het volgende document: het borgingsplan.
2. Borgingsplan
Het borgingsplan beschrijft de maatregelen die nodig zijn om de vastgestelde risico’s te beheersen. Hierin staat onder meer:
Welke bouwdelen extra aandacht vereisen.
Hoe controle en verificatie worden uitgevoerd.
Wie verantwoordelijk is voor specifieke controles.
3. Controles tijdens de bouw
Gedurende de bouw worden geplande controles uitgevoerd. Dit gebeurt door zowel de aannemer als de kwaliteitsborger. Belangrijke momenten, zoals het aanbrengen van wapening of het plaatsen van isolatie, worden vastgelegd in een digitaal bouwdossier. Dit dossier biedt transparantie en traceerbaarheid voor alle betrokken partijen.
4. Verklaring bij oplevering
Na voltooiing van de bouwwerkzaamheden geeft de kwaliteitsborger een verklaring af waarin staat dat het bouwwerk voldoet aan de bouwtechnische eisen. Zonder deze verklaring kan geen gereedmelding worden gedaan en mag het bouwwerk niet in gebruik worden genomen.
Instrumenten voor Kwaliteitsborgers
Een kwaliteitsborger mag alleen werken met goedgekeurde instrumenten. Deze instrumenten zijn methodieken die door een toelatingsorganisatie zijn beoordeeld en goedgekeurd. Voorbeelden van instrumenten zijn:
- KiK (KOMO instrument voor Kwaliteitsborging): Gericht op nieuwbouw en renovatie.
- VKB (Verbeterde Kwaliteitsborging): Ontwikkeld door SWK.
- WKI (Woningborg Kwaliteitsborging Instrument): Specifiek voor woningbouw.
- TIS (Technical Inspection Service): Internationaal erkend instrument.
De keuze voor een instrument hangt af van de complexiteit van het bouwwerk en de betrokken risico’s.
Wanneer is een Kwaliteitsborger Verplicht?
Vanaf 1 januari 2024 is een kwaliteitsborger verplicht bij bouwwerken die vallen onder gevolgklasse 1. Dit betreft bouwwerken met een relatief laag risico, zoals:
- Eengezinswoningen.
- Kleinschalige bedrijfsgebouwen.
- Simpele verbouwingen.
In de toekomst zal de Wkb ook van toepassing zijn op bouwwerken in gevolgklasse 2 en 3, zoals grotere appartementencomplexen en hoogrisicogebouwen.
Onafhankelijkheid van de Kwaliteitsborger
Onafhankelijkheid is een essentieel aspect van de kwaliteitsborger. Dit betekent dat de kwaliteitsborger geen directe betrokkenheid mag hebben bij de bouw, zoals ontwerp, uitvoering of levering van materialen. Dit voorkomt belangenconflicten en garandeert een objectieve beoordeling.
Belangrijke punten omtrent onafhankelijkheid:
- Geen financiële banden met het bouwproject.
- Geen adviserende of uitvoerende rol binnen hetzelfde project.
- Volledige transparantie in werkzaamheden.
Toezicht op de Kwaliteitsborger
Net zoals de kwaliteitsborger toezicht houdt op de bouw, staat ook de kwaliteitsborger zelf onder controle. Dit gebeurt door middel van:
- Certificering: Voorafgaand aan het gebruik van een instrument moet de kwaliteitsborger aantonen dat de organisatie en medewerkers aan alle eisen voldoen.
- Jaarlijkse audits: Onafhankelijke audits controleren of de kwaliteitsborger voldoet aan de gestelde normen.
- Steekproeven: Projecten van kwaliteitsborgers worden steekproefsgewijs gecontroleerd door de instrumenthouder en de toelatingsorganisatie.
Voordelen van een Kwaliteitsborger
De inzet van een kwaliteitsborger binnen de bouwsector biedt tal van voordelen, zowel voor opdrachtgevers, aannemers als gemeenten. Onder de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) is de kwaliteitsborger een onmisbare schakel geworden. Hier zetten we de belangrijkste voordelen op een rij:
Hogere bouwkwaliteit
Een kwaliteitsborger waarborgt de kwaliteit van bouwwerken door middel van proactieve risicoanalyses en strikte controles tijdens het bouwproces. Door mogelijke bouwfouten al in de ontwerpfase en tijdens de uitvoering te identificeren, wordt de kans op gebreken sterk verminderd. Dit zorgt ervoor dat het uiteindelijke bouwwerk voldoet aan de eisen van het Bouwbesluit 2012, wat zowel de veiligheid als de duurzaamheid van het project waarborgt.
Efficiëntie en kostenbesparing
Dankzij de inzet van slimme en risicogestuurde methodieken worden fouten sneller gesignaleerd en voorkomen. Dit leidt tot een aanzienlijke reductie in herstelkosten en tijdverlies. Het zorgvuldig documenteren van de kwaliteitscontroles maakt het bouwproces voorspelbaarder en efficiënter, wat resulteert in lagere faalkosten voor aannemers en opdrachtgevers.
Transparantie en vertrouwen
Een van de kernvoordelen van het werken met een kwaliteitsborger is de opbouw van een volledig en digitaal bouwdossier. Dit dossier biedt alle betrokken partijen een helder overzicht van de uitgevoerde controles, gebruikte materialen en genomen maatregelen. Hierdoor wordt niet alleen de transparantie vergroot, maar ook het vertrouwen tussen opdrachtgevers, aannemers en gemeenten versterkt.
Stimulans voor innovatie
De komst van de Wkb heeft de bouwsector gestimuleerd om nieuwe en betere instrumenten te ontwikkelen. Partijen zoals ZiN Kwaliteitsborging ontwikkelen innovatieve werkwijzen die bijdragen aan een slimmer en effectiever bouwproces. Dit leidt niet alleen tot betere resultaten, maar versterkt ook de concurrentiepositie van betrokken bedrijven.
De inzet van een kwaliteitsborger is dus niet alleen verplicht onder de Wkb, maar ook een waardevolle investering in bouwkwaliteit, efficiëntie en innovatie.
Veelgestelde Vragen over de Kwaliteitsborger
Wie stelt een kwaliteitsborger aan?
Een kwaliteitsborger wordt doorgaans aangesteld door de opdrachtgever, zoals een projectontwikkelaar of particulier, of door de aannemer. Het is raadzaam om de kwaliteitsborger al in de ontwerpfase te betrekken.
Wat gebeurt er als een bouwwerk niet voldoet?
Als een bouwwerk niet voldoet aan de bouwtechnische voorschriften, zal de kwaliteitsborger geen verklaring afgeven. Het bouwwerk mag dan niet in gebruik worden genomen totdat de tekortkomingen zijn opgelost.
Kan een architect of aannemer ook kwaliteitsborger zijn?
Nee, de kwaliteitsborger moet onafhankelijk zijn en mag geen rol hebben in het ontwerp of de uitvoering van het project.
Conclusie
De introductie van de kwaliteitsborger in de bouwsector markeert een belangrijke stap richting hogere bouwkwaliteit en meer verantwoordelijkheid in de sector. Dankzij de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen is er meer aandacht voor risicobeheersing en transparantie. Met een kwaliteitsborger aan boord kunnen opdrachtgevers en aannemers rekenen op een zorgvuldige en objectieve controle, wat leidt tot betere bouwwerken en minder faalkosten.
Met deze informatie ben je volledig op de hoogte van de rol en werkwijze van de kwaliteitsborger. Of je nu opdrachtgever, aannemer of particulier bent: samenwerken met een gecertificeerde kwaliteitsborger is essentieel voor een soepel bouwproces en een bouwwerk van hoge kwaliteit.
